Evolucija fiksne protetike nam je omogućila gotovo idealna estetska, funkcijska i ekonomska rješenja a jedno od takvih savremenih solucija su fiksni radovi koji se izrađuju od monolitnog, višeslojnog cirkonijuma.  Nekada su tzv.pune krunice korištene najviše iz ekonomskih razloga, bile su estetski manje prihvatljivije ali danas razvojem ovih materijala se dobilo vrhunsko estetsko rješenje.

Materijali za izradu ovakvog jednog fiksno – protetskog rada su poluporizvodi u vidu polihromatskog, višeslojnog, monolitnog bloka od cirkonijuma. Višeslojnost ovakvih blokova omogućava izradu fiksne protetske krunice koja svojim nijansama, počevši od vratnog pa do kruničnog dijela zuba, imitira prirodne varijacije boje jednog zuba.  Naš laboratorij koristi blokove ML (Multi – layered) cirkonijuma renomiranog njemačkog proizvođača Dental Direkt, a krase ga izuzetna čvrstoća (čak do pet puta čvršći od ostalih restorativnih materijala te je  indikovan čak i kod bruksista) kao i dugotrajnost (rok trajanja i do 10 godina).  Ovaj materijal također  krasi izuzetna biokompatibilnost pa se preporučuje svim pacijentima koji su alergični na metal a indikovani su za ovaj vid protetske terapije.

Indikacije :

• solo krunice (podjednako i u frontalnoj i bočnoj regiji )
• mostovi kraćeg raspona (do 2 međučlana)*
• krunice na implantatima
• endo krunice

* (Pored prednosti cirkonijuma kao što je biokompatibilnost i vrhunske estetske karakteristike treba naglasiti da je ovaj materijal na većim rasponima podložan negativnom djelovanju vertikalnih i horizontalnih sila tj.frakturama. Shodno tome naša laboratorija preporučuje da se bezubo polje premoštava maksimalno sa 2 međučlana mosta)

 

Proces izrade, kako klinički tako i laboratorijski je maksimalno pojednostavljen, digitalizovan i ubrzan. Pored uštede vremena, ovim putem se racionalnije koriste i materijali za izradu ovih protetskih radova.

Nakon anamneze pacijenta, analize stanja i izrade koncepta plana terapije pristupa se preparaciji nosećih zuba imajući u vidu njihovu biološku vrijednost i nosivost. Kada su zubi ispreparisani pristupa se uzimanju otiska, koji je isti kao i kod svih drugih fiksno-protetskih radova, dakle dvofazni ili dvokomponentni otisak.

Po prijemu otiska, isti se dezinfikuje te se na osnovu njega izlijeva gipsani model. Poslije provjere valjanosti modela, pristupamo skeniranju gipsanog modela pa na taj način dobivamo i virtuelni model na kome naši tehničari modeluju buduće krunice. Kada su krunice izmodelovane printaju se dijagnostičke plastične CAD/CAM  krunice koje se dostavljaju u ordinaciju. Ove dijagnostičke krunice imitiraju izgled budućih krunica i predstavljaju probni rad na kojem se mogu odmah vršiti korekcije i na taj način preduhitriti ili otkloniti svi potencijalni problemi. Dakle, nakon prijema ovih dijagnostičkih krunica doktor ih postavlja na preparisane zube te vrši korekcije rotirajućim instrumentima i odgovarajućim nastavcima. Ovim putem se može dodatno podesiti okluzija i međuvilični odnosi. Nakon probe dijagnostičkih krunica, iste se šalju natrag u našu laboratoriju. Sada tako podešene i korigovane krunice se opet skeniraju i predstavljaju virtuelni  „kalup“ na osnovu čijih vrijednosti, oblika,morfologije i okluzije CNC mašina freza gotove pune cirkonijumske krunice. Kad je frezanje, po prethodno zadanom programu završeno, krunice se dodatno obrađuju i poliraju te se dostavljaju u ordinacije gdje ih doktor postavlja i cementira u pacijentovim ustima.

Kad je riječ o kanalnim nadoknada ovaj materijal nije pogodan za klasične kanalne kočiće,prvenstveno zbog svoje krtosti i sklonosti ka pucanju kad su veći rasponi. Shodno tome se ne preporučuju za ovaj restaurativni metod. Idealan je za izradu endo kruna. Debljina samog kruničnog dijela cirkona treba da bude 1.5-2.0 mm kao kod inlay-a ili onlay-a dok se sam kanal kao ležište prepariše široko i  na svega nekoliko milimetara dubine.

Ukratko, ovaj fiksno –protetski rad je moderno protetsko terapeutsko sredstvo koje racionalnije koristi pacijentovo i ordinacijsko vrijeme odnosno, vrijeme od otiskivanja pa do gotovog rada je znatno skraćeno u odnosu klasične na fiksno – protetske radove.  Takođe, u okvirima svojih indikacija ovaj fiksno-protetski rad je najidealnije rješenje u terapiji parcijalne bezubosti.

 

Dr stom. Nemanja Malešević

1. a) Metali za izradu metalo-keramičkih fiksnih radova

Zubotehnički laboratorij Full Dent izrađuje sve metalne konstrukcije u fiksnoj protetici uz pomoć najmodernijeg 3D printera EOS. Potpuna digitalizacija donijela je preciznije radove, koji odlično odgovaraju pripremljenim batrljcima kao i racionalnije korištenje materijala. Metalne ploče koje se koriste za 3D printanje su po sastavu legura Co-Cr-Mo (kobalt-hrom-molibden). Garantovano ne sadrže supstance visokog alergijskog potencijala kao što su nikal i berilijum.

Sastav legure metala koji se koristi za parcijalne skeletirane proteze – vizili u zubotehničkom laboratoriju Full Dent

Co ( Kobalt)	62.5%
Cr (Hrom)	28.5%
Mo (Molibden)	6.1%
Maksimalna temperatura zagrijavanja ( prije postizanja tačke topljenja)	930-950 °C
Temperatura (tačka) topljenja	1355-1390 °C

*Ne sadrži metale viskog alergenog potencijala ( Ni-Nikl i Be-Berilijum)

 

1. b) Materijali za izradu konstrukcija bezmetalnih fiksnih protetskih radova:

Cirkonijum

Osnovu cirkonijuma čini cirkonijev dioksid, a ovisno o vrsti stabilizatora
(magnezijevog ili jitrijevog oksida), razlikuju se dvije različite mikrostrukturne slike.
Cirkonijum pokazuje odlična mehanička svojstva, veliku  čvrstoću, te daje velike mogućnosti za primjenu u stomatološkoj protetici. Naš laboratorij koristi blokove cirkonijuma renomiranog njemačkog proizvođača Dental Direkt. Postoje tri vrste blokova i to: DD Bio Z, DD BioZX² i DD CubeX². Blokovi se razlikuju po svojoj transparenciji .

Specifikacije Zirkon keramike koja se koristi u zubotehničkom laboratoriju Full Dent Banja Luka

 

DD Bio Z

Hemijski sastav
ZrO2(cirkonijum-dioksid) + HfO2( hafnijum dioksid) + Y2O3(jitrijum oksid)	>99
Al2O3(aluminijum oksid)	< 0.25
Ostali oksidi	< 0.1

 

Fizičke karakteristike
Gustina (nakon sinterovanja)	>6.0 g/cm3
Koeficijent termičke ekspanizije (25-500 °C)	10.5 K
Frakturna otpornost	>9.0 MPa
Fleksibilnost	1200MPa
E(Jungov) modul istezanja	>200GPa

 

 

DD Bio ZX²

Hemijski sastav
ZrO2(cirkonijum-dioksid) + HfO2( hafnijum dioksid) + Y2O3(jitrijum oksid)	>99
Al2O3(aluminijum oksid)	< 0.1
Ostali oksidi	< 0.1

 

Fizičke karakteristike
Gustina (nakon sinterovanja)	>6.0 g/cm3
Koeficijent termičke ekspanizije(25-500 °C)	10.5 K
Frakturna otpornost (SEVNB)	>10.0 MPa
Frakturna otpornost (SEPB)	4.0 MPa
Fleksibilnost	1200MPa
E(Jungov) modul istezanja	>200GPa

 

DD CubeX²

Hemijski sastav
ZrO2(cirkonijum-dioksid) + HfO2( hafnijum dioksid)	>90
Y2O3(jitrijum oksid)	< 10.0
Al2O3(aluminijum oksid)	< 0.01
Ostali oksidi	< 0.15

 

Fizičke karakteristike
Gustina (nakon sinterovanja)	>6.0 g/cm3
Koeficijent termičke ekspanizije (25-500 °C)	10.0 K
Frakturna otpornost (SEVNB)	>4.7 MPa
Frakturna otpornost (SEPB)	2.4 MPa
Fleksibilnost	>750MPa
E(Jungov) modul istezanja	>210GPa

 

1. Materijali za izradu korjenske nadogradnje:

 

Usljed frakture zuba ili endodontske terapije ( uklanjanje većeg dijela krunične zubne supstance sa ciljem obezbjeđivanja što boljeg pristupa korjenskom sistemu) kao rješenje za potpunu restauraciju kruničnog dijela zuba koristi se nadogradnja. Logika cijelog sistema je da koristi kanalni korjenski sistem kao ležište za metalnu ili cirkonsku konstrukciju preko koje se izrađuje klasični fiksni rad.

Ovaj vid nadoknade bi trebao da zadovolji tzv. 3R pravilo :

– retenciju (retain),
– učvršćivanje i pojačanje otpornosti (reinforce),
– nadoknadu (restore)

Materijali koji koristi naša laboratoriji su od metala (Co-Cr-Mo, titan, Ni-Cr…) i u zadnje vrijeme nadogradnje od punih ML cirkonskih blokova.

Korištenje cirkona kao materijala za nadogradnju je jako ograničena zbog krtosti ovog materijala. Shodno tome ovaj materijal se koristi u vidu endo kruna. Debljina samog kruničnog dijela cirkona treba da bude 1.5-2.0 mm kao kod inlay-a ili onlay-a dok se sam kanal kao ležište prepariše široko i  na svega nekoliko milimetara dubine.

Dr stom. Nemanja Malešević